Autorska wystawa jednego z najbardziej uznanych japońskich projektantów - Kenya Hary - została otwarta w Muzeum Narodowym w Poznaniu w marcu tego roku. Artysta łącząc design z filozofią życia, zaciera granicę między projektami reklamowymi, a sztuką.
Więcej niż plakat
W Polsce Kenya Hara znany jest od dawna wielbicielom plakatu. Już w 2000 roku w Poznańskiej Galerii Miejskiej Arsenał odbyła się jego pierwsza indywidualna wystawa poza Japonią.
Cztery lata później był gościem Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha w Krakowie, gdzie uświetnił finisaż swojej wystawy Więcej niż plakat wykładem na temat japońskiej komunikacji wizualnej.
W 2018 oceniał prace artystów zasiadając w jury 24. Międzynarodowego Biennale Plakatu w Wilanowie. Rok później razem z Kōichi Satō, pokazał swoje plakaty w Krakowie na trzeciej z serii wystaw zatytułowanych Kolekcja.
Obecnie na świecie znany jest nie tylko jako jeden z najwybitniejszych japońskich grafików, ale również projektant, teoretyk sztuki, autor książek, kurator międzynarodowych wystaw oraz założyciel Hara Design Institute, gdzie wraz zespołem realizuje projekty komercyjne i artystyczne.
Museum products, practical design with innocent allure
Grow with struggle. Modern poster exhibition of artist from 2 generations, 1994
Oszczędne, zaskakujące prostotą projekty Kenya Hary są mocno zakorzenione w kulturze oraz tradycyjnych japońskich wartościach estetycznych.
Klasycznym przykładem są jego zaproszenia na ceremonie otwarcia i zamknięcia zimowych igrzysk olimpijskich w Nagano w 1998 roku oraz stworzona na potrzeby wystawy Expo 2005 oprawa graficzna i wydawnictwa związane z wystawą światową w Aichi.
Expo Japan 2005. The 2005 World Exposition, Japan. Beyond Development: Rediscovering Nature’s Wisdom, 1999
Do najciekawszych wystaw zorganizowanych przez Kenya Harę należą:
Re-Design – Daily Products of the 21st Century zaprezentowana w 2000 w Mediolanie – skupiająca twórców z różnych dziedzin, koncentrowała się na przeprojektowaniu znanych form produktów codziennego użytku.
Tokyo Fiber – Senseware pokazana w Tokio w 2007 podejmująca temat włókien, ich ewolucji w aspektach innych niż tradycyjny przemysł odzieżowy oraz wpływu na ludzi i środowisko naturalne.
Przygotowana dla Muzeum Nauki w Londynie oraz Paryżu w 2009 - Japan Car, szukająca oryginalnych rozwiązań komunikacyjnych i technologicznych dla zatłoczonej planety.
Architecture For Dogs – zainicjowany w 2012 zbiór prostych i łatwych do samodzielnego złożenia w warunkach domowych projektów dedykowanych psom. Ideą, która przyświecała wystawie było zmniejszenie dystansu dzielącego czworonogi i ludzi.
Wyjątkowa jest również poznańska wystawa: Kenya Hara. Make the Future Better Than Today - Japońskie projektowanie graficzne.
Dopracowana w najdrobniejszych szczegółach przez samego artystę oraz jego zespół ekspozycja to obszerny przegląd najważniejszych projektów Kenya Hary. Widzów ujmuje chłodnym minimalizmem, doskonale wprowadzając w oszczędny, wręcz surowy, świat twórczości japońskiego artysty.
Wszystkie teksty, oprawa graficzna, regały i elementy ekspozycji oraz interaktywny plakat, nawiązujący do japońskiego teatru nō, powstały specjalnie na potrzeby tej wystawy.
Kenya Hara. Make the Future Better Than Today - Japońskie projektowanie graficzne, Poznań, 2023
Dwie idee, które przyświecały MUJI od samego początku to prostota, o której wspomniałem. Prostota, która sama w sobie jest czymś znacznie ważniejszym od zbytku i luksusu.
Po drugie natomiast, firma MUJI zawsze zastanawiała się co Japonia może dać światu?
Jedną z tych rzeczy jest japońska skromność. Koncepcję tę zaproponował pierwszy dyrektor artystyczny MUJI Tanaka Ikko, który pełnił tę rolę do roku 2001, kiedy to ja przejąłem po nim pałeczkę.
Moda na japońską sztukę, design i minimalizm nie jest nowym zjawiskiem. Pozbywanie się z otoczenia wszystkiego, co niepotrzebne, pozostawianie jedynie prostych, praktycznych przedmiotów oraz nielicznych obiektów sprawiających radość ułatwia utrzymanie równowagi – zarówno w odniesieniu do przestrzeni fizycznej, jak i mentalnej. Marka MUJI od początku podąża za tymi kryteriami, oferując przedmioty wyróżniające się wysokimi walorami estetycznymi, przy zachowaniu maksymalnej użyteczności.
Kampania reklamowa dla MUJI, 2012
Puste naczynie
Związany od 1993 roku z Nippon Design Center artysta jest od ponad 20 lat dyrektorem kreatywnym MUJI i właśnie projekty związane z tą marką zebrane są w pierwszej sali poznańskiego muzeum.
Stworzona przez Kenya Harę idea oraz kampanie MUJI oparte na koncepcji pustki, równowagi w naturze oraz problemów dzisiejszego świata, zadają istotne pytania dotyczące naszych wyborów i uniwersalnych potrzeb codziennego życia.
Podczas przemówienia otwierającego wystawę Make the Future Better Than Today artysta wyjaśnił koncepcję jednych z najbardziej rozpoznawalnych plakatów wiszących w pierwszej sali:
Na początku tej wystawy zwraca z pewnością uwagę duży baner z plakatem przedstawiającym horyzont, który przygotowałem dla firmy MUJI w początkach mojej pracy jako jej dyrektora artystycznego. Przedstawione są tam dwa pejzaże: jeden z Boliwii, drugi z Mongolii. W obu tych pejzażach poza horyzontem, poza ziemią nie ma nic innego, ale jednocześnie jest wszystko. Jest pustka i mała figura ludzka, która uzupełnia tę całość.
Nie są to ani reklamy, ani kampanie promocyjne. Określiłbym je jako nieustanną wymianę pytań, jaką prowadzę z MUJI.
To jest praca z początków mojej działalności dla MUJI, ale uznałem, że nawet teraz 20 lat później, jej przesłanie pozostaje niezmienne. Dlatego wybraliśmy ją na reprezentatywny motyw tej wystawy.
Kampania promocyjna dla MUJI, 2003
Nie umiem powiedzieć, czy wystawa ta będzie współgrać z pasją gremium przyznającego Nagrodę im. Jana Lenicy, wiem jednak, że jest najlepszą wystawą, na jaką było mnie stać. Obecna sytuacja jest wyjątkowo niestabilna, mam jednak nadzieję, że na polskiej ziemi potwierdzi się moje przekonanie, że rola designu leży w uczynieniu przyszłości lepszą niż dzień dzisiejszy.
Poznańska wystawa jest obszerna i zaskakuje różnorodnością projektów oraz sposobami ekspozycji. Rozglądając się wokół od ścian przed podłogi pokryte plakatami, fascynującymi w swej prostocie instalacjami video przedstawiającymi skrupulatne porządkowanie różnych przestrzeni (kampania Pleasant Somehow z 2020 roku) nie powodują jednak uczucia zagubienia. Wszystko jest dokładnie na swoim miejscu i w odpowiednich proporcjach w myśl zasady MUJI „this is enough”.
Bibliografia:
Wstęp do wystawy: Kanya Hara - Make The Future Better Than Today - Japońskie Projektowanie Graficzne, 2023 Muzeum Narodowe w Poznaniu
https://manggha.pl/wystawa/kolekcja-koichi-sato-kenya-hara
https://www.mnw.art.pl/wystawy/24-miedzynarodowe-biennale-plakatu,173.html
https://www.ndc.co.jp/hara/en/works/2014/08/redesign.html
https://www.ndc.co.jp/hara/en/works/2014/08/tokyofiber07.html
https://www.ndc.co.jp/hara/en/works/2014/08/japancar.html
https://architecturefordogs.com/
https://www.muji.com/uk/message/2020/